Nieuws 2010
BRON: HLN.BE
CERN reconstrueert heelal vlak na Oerknal
Wetenschappers van het CERN zijn er met de grootste deeltjesversneller ter wereld in geslaagd het universum te reconstrueren zoals het enkele ogenblikken bestond na de oerknal, meldt het Europese deeltjesonderzoekscentrum.
De botsing van loodionen in de 27 kilometer lange tunnel, 100 meter onder de Frans-Zwitserse grens, heeft het bewijs geleverd dat er quark-gluonplasma is geweest juist na de geweldige ontploffing die naar de meest gangbare theorie de kosmos heeft doen ontstaan.
Quarks
Twee experimenten hebben de eerste rechtstreekse observatie toegelaten van het fenomeen van 'jet quenching'. In de plaats van het ontstaan van paren quarks die min of meer symmetrisch zijn, werd er één volkomen 'versmacht'.
Dit versmachten van een jet betekent dat er heel krachtige interacties zijn tussen de quark en zeer hete materie", legt kernfysicus Daniel Fournier van het CERN uit. "Dit komt overeen met een nieuwe toestand van de materie, het quark-gluonplasma waarvan men nu een bewijs van bestaan heeft."
Botsingen
Wetenschappers vermoedden al lang dat het universum een microseconde na de oerknal een toestand van gigantisch quark-gluonplasma heeft doorgemaakt.
De botsingen van loodionen zijn begonnen op 5 november en duren tot 6 december. Bij de botsingen in de cyclotron zijn temperaturen ontstaan die 100.000 keer hoger zijn dan in de kern van de zon, zegt woordvoerder Jürgen Schukraft van het Alice-experiment. Bij dergelijke temperaturen smelt materie.
De botsing van loodionen in de 27 kilometer lange tunnel, 100 meter onder de Frans-Zwitserse grens, heeft het bewijs geleverd dat er quark-gluonplasma is geweest juist na de geweldige ontploffing die naar de meest gangbare theorie de kosmos heeft doen ontstaan.
Quarks
Twee experimenten hebben de eerste rechtstreekse observatie toegelaten van het fenomeen van 'jet quenching'. In de plaats van het ontstaan van paren quarks die min of meer symmetrisch zijn, werd er één volkomen 'versmacht'.
Dit versmachten van een jet betekent dat er heel krachtige interacties zijn tussen de quark en zeer hete materie", legt kernfysicus Daniel Fournier van het CERN uit. "Dit komt overeen met een nieuwe toestand van de materie, het quark-gluonplasma waarvan men nu een bewijs van bestaan heeft."
Botsingen
Wetenschappers vermoedden al lang dat het universum een microseconde na de oerknal een toestand van gigantisch quark-gluonplasma heeft doorgemaakt.
De botsingen van loodionen zijn begonnen op 5 november en duren tot 6 december. Bij de botsingen in de cyclotron zijn temperaturen ontstaan die 100.000 keer hoger zijn dan in de kern van de zon, zegt woordvoerder Jürgen Schukraft van het Alice-experiment. Bij dergelijke temperaturen smelt materie.
IJslandse vulkaan spuwde megarots van miljoen kilo uit
De Eyjafjallajökull zal straks heel wat jaaroverzichten domineren. De IJslandse supervulkaan die in het voorjaar het wereldwijde vliegverkeer in de war stuurde, was echt geen klein bier. Dat toont deze foto van de IJslandse fotograaf Ragnar Sigurdsson. De Eyjafjallajökull spuwde deze megarots van liefst 1.000 ton, een miljoen kilogram, uit.
Voor miljoenen vliegtuigreizigers was de Eyjafjallajökull een heuse nachtmerrie, maar niet voor vulkanologen en fotografen van de lavaspuwende bergen. Zij verkneukelden zich in het bijzondere natuurfenomeen.
Bliksem
Zo ook Ragnar Sigurdsson die de spectaculaire scènes na de uitbarsting op de gevoelige plaat vastlegde. Hij maakte gedetailleerde fotoreportages van de evolutie van de uitbarsting en zette daarbij zelfs zijn leven op het spel door over de pruttelende krater te vliegen. Zo heeft Sigurdsson adembenemende kiekjes waarop bliksemschichten rond de vulkaan schieten terwijl de bloedhete lava in de lucht wordt gespuwd.
Boek
Zo verzamelde Sigurdsson liefst 10.000 foto's over de uitbarsting. De strafste is misschien wel het beeld waarop een gigantische rots van 1 miljoen kilogram te zien is. De Eyjafjallajökull had die uitgespuwd. De megarots is voor altijd een stille getuige van de omvang van de uitbarsting van de IJslandse supervulkaan. Samen met de bekende IJslandse geoloog Ara Trausta Gudmundsson maakte Ragnar Sigurdsson het boek 'Untamed Nature' ('Ongetemde Natuur') over de vulkaanuitbarsting die een groot deel van de wereld wekenlang gijzelde.
"De 'Nieuwe Aarde' heeft 100% kans op leven"
De kans dat toekomstige generaties, zoals opperastronoom Stephen Hawking het aanraadt, de sterren zullen koloniseren is weer wat groter geworden. Wetenschappers hebben namelijk een planeet ontdekt, die omschreven wordt als "de meest op de Aarde gelijkende tot nog toe". Het gaat om een rotsachtige wereld die drie keer de omvang van die van ons heeft. De ster waarrond de planeet cirkelt ligt op 20 lichtjaren van ons. De 'Nieuwe Aarde'? "100% kans op leven", beweert alvast dr. Steven Vogt.
Er werden zes planeten rond Gliese 581 ontdekt, genummerd van b tot g. Er zouden weleens tientallen miljarden van deze systemen in onze melkweg kunnen bestaan. Dr. Steven VogtDe planeet bevindt zich in de zogenaamde 'Goldilocks zone' van de kleine rode ster, Gliese 581 genaamd. Dat is het gebied in de ruimte waar de omstandigheden niet te warm en niet te koud zijn voor stromend water dat oceanen, meren en rivieren kan vormen. De planeet heeft ook een atmosfeer en een zwaartekracht, sterk gelijkend op die van de Aarde. Dat betekent dat de mens er rechtop zou kunnen lopen op de bodem én dat er leven mogelijk is.
"Het wemelt van de Aardes"
De ontdekking komt drie jaar nadat atronomen een gelijkaardige maar iets minder bewoonbare planeet rond dezelfde ster in de Libra-constellatie hadden ontdekt. Die werd toen omschreven als liggende "in onze achtertuin" binnen het melkwegstelsel. Wetenschappers beweren dat de vondsten aanduiden dat het wemelt van de werelden zoals die van ons in het universum. "Als ze zeldzaam zouden zijn, dan hadden we er nooit zo snel en zo dichtbij een gevonden", zegt Dr. Steven Vogt van de University of California in Santa Cruz.
"Het aantal systemen met mogelijk bewoonbare planeten ligt ergens rond de tien of twintig procent. Dat moet je vermenigvuldigen met de honderden miljarden sterren in het melkwegstelsel. Dan krijg je een enorm getal. Er zouden weleens tientallen miljarden van deze systemen in onze melkweg kunnen bestaan." Volgens de astronoom is er honderd procent kans op leven op de net ontdekte planeet. "Daar twijfel ik haast niet aan."
Bereikbaarheid
En is de planeet ook bereikbaar? Ruimteschepen die ongeveer aan de lichtsnelheid reizen, zouden er twintig jaar over doen om er te geraken. Als een raket ooit één tiende van de lichtsnelheid haalt, dan zou de reis dus 200 jaar duren.
De planeet kreeg de naam Gliese(581)g en ligt op een afstand van 190.000.000.000.000 kilometer van ons. Het licht van het ontstaan van Glieseg doet er twintig jaar over om de Aarde te bereiken.
1 jaar = 37 dagen
De planeet draait in 37 dagen rond haar zon, wat betekent dat de seizoenen er amper een paar dagen duren. Een kant van de planeet kijkt constant naar de zon en baadt dus in eeuwig daglicht; de andere kant is eeuwig duister. Toekomstige kolonialen maken het beste kans op overleven in de 'grijze zone', de band tussen duister en licht die de planeet omcirkelt.
In totaal werden er zes planeten rond Gliese 581 ontdekt, waarvan de meeste gevonden werden in een ander systeem dan ons zonnestelsel. De planeet die bewoonbaar zou zijn, kreeg de naam Gliese 581g. (jv)
GLIESE 581g FACT FILEDiameter1,2 tot 1,4 keer die van de AardeMassa3,1 en 4,3 keer die van de AardeGemiddelde oppervlaktetemperatuurtussen -31°C en -12°CAfstand tot de Aarde20 lichtjaren of 190.000.000.000.000 kmReistijd tegen 1/10 lichtsnelheid200 jaarIs 1 van de 6 planeten rond Gliese 581 Duurtijd van 1 jaar37 Aardse dagenZwaartekrachtgelijkaardig of iets hoger dan op AardeAfstand tot haar zon9,7 miljoen kilometerCirkelt rond rode dwergster, die 50 keer koeler is dan onze zon en 2/3 kleiner is Compositierotsachtig met stromend water en atmosfeer
Er werden zes planeten rond Gliese 581 ontdekt, genummerd van b tot g. Er zouden weleens tientallen miljarden van deze systemen in onze melkweg kunnen bestaan. Dr. Steven VogtDe planeet bevindt zich in de zogenaamde 'Goldilocks zone' van de kleine rode ster, Gliese 581 genaamd. Dat is het gebied in de ruimte waar de omstandigheden niet te warm en niet te koud zijn voor stromend water dat oceanen, meren en rivieren kan vormen. De planeet heeft ook een atmosfeer en een zwaartekracht, sterk gelijkend op die van de Aarde. Dat betekent dat de mens er rechtop zou kunnen lopen op de bodem én dat er leven mogelijk is.
"Het wemelt van de Aardes"
De ontdekking komt drie jaar nadat atronomen een gelijkaardige maar iets minder bewoonbare planeet rond dezelfde ster in de Libra-constellatie hadden ontdekt. Die werd toen omschreven als liggende "in onze achtertuin" binnen het melkwegstelsel. Wetenschappers beweren dat de vondsten aanduiden dat het wemelt van de werelden zoals die van ons in het universum. "Als ze zeldzaam zouden zijn, dan hadden we er nooit zo snel en zo dichtbij een gevonden", zegt Dr. Steven Vogt van de University of California in Santa Cruz.
"Het aantal systemen met mogelijk bewoonbare planeten ligt ergens rond de tien of twintig procent. Dat moet je vermenigvuldigen met de honderden miljarden sterren in het melkwegstelsel. Dan krijg je een enorm getal. Er zouden weleens tientallen miljarden van deze systemen in onze melkweg kunnen bestaan." Volgens de astronoom is er honderd procent kans op leven op de net ontdekte planeet. "Daar twijfel ik haast niet aan."
Bereikbaarheid
En is de planeet ook bereikbaar? Ruimteschepen die ongeveer aan de lichtsnelheid reizen, zouden er twintig jaar over doen om er te geraken. Als een raket ooit één tiende van de lichtsnelheid haalt, dan zou de reis dus 200 jaar duren.
De planeet kreeg de naam Gliese(581)g en ligt op een afstand van 190.000.000.000.000 kilometer van ons. Het licht van het ontstaan van Glieseg doet er twintig jaar over om de Aarde te bereiken.
1 jaar = 37 dagen
De planeet draait in 37 dagen rond haar zon, wat betekent dat de seizoenen er amper een paar dagen duren. Een kant van de planeet kijkt constant naar de zon en baadt dus in eeuwig daglicht; de andere kant is eeuwig duister. Toekomstige kolonialen maken het beste kans op overleven in de 'grijze zone', de band tussen duister en licht die de planeet omcirkelt.
In totaal werden er zes planeten rond Gliese 581 ontdekt, waarvan de meeste gevonden werden in een ander systeem dan ons zonnestelsel. De planeet die bewoonbaar zou zijn, kreeg de naam Gliese 581g. (jv)
GLIESE 581g FACT FILEDiameter1,2 tot 1,4 keer die van de AardeMassa3,1 en 4,3 keer die van de AardeGemiddelde oppervlaktetemperatuurtussen -31°C en -12°CAfstand tot de Aarde20 lichtjaren of 190.000.000.000.000 kmReistijd tegen 1/10 lichtsnelheid200 jaarIs 1 van de 6 planeten rond Gliese 581 Duurtijd van 1 jaar37 Aardse dagenZwaartekrachtgelijkaardig of iets hoger dan op AardeAfstand tot haar zon9,7 miljoen kilometerCirkelt rond rode dwergster, die 50 keer koeler is dan onze zon en 2/3 kleiner is Compositierotsachtig met stromend water en atmosfeer
Levensduur Ruimtestation ISS wordt tot 2020 verlengd
De partners in het Internationaal Ruimtestation ISS zijn het erover eens geraakt de levensduur van het complex tot 2020 te verlengen.
Dat heeft het hoofd van de Russische raketbouwer Energija, Vitali Lopota, vandaag gezegd.
Lopota zei dat de bouw van de spacemeccano voortduurt tot 2015 en dat de partners al zijn overeengekomen om de levensduur naar 2020 te verlengen.
De betreffende documenten worden binnen één of twee maanden ondertekend.
"Duurste project van de planeet"
De hoge Russische ruimtevaartfunctionaris voegde eraan toe dat de VS reeds hebben voorgesteld om het station
tot 2028 uit te baten en dat reeds ongeveer 120 miljard dollar in het ISS is geïnvesteerd. Het is het "duurste project van de planeet".
De partners in het ISS zijn de VS, Rusland, Japan, Canada en een reeks lidstaten van het Europese Ruimtevaartbureau ESA waaronder België.
De bouw van het complex begon op 20 november 1998 met de lancering van de Russische basismodule Zarya.
Sinds begin november 2000 is het ISS bemand, en kreeg het bezoek van 187 mensen, onder wie de Belg Frank De Winne die er al twee keer werkte.
Dat heeft het hoofd van de Russische raketbouwer Energija, Vitali Lopota, vandaag gezegd.
Lopota zei dat de bouw van de spacemeccano voortduurt tot 2015 en dat de partners al zijn overeengekomen om de levensduur naar 2020 te verlengen.
De betreffende documenten worden binnen één of twee maanden ondertekend.
"Duurste project van de planeet"
De hoge Russische ruimtevaartfunctionaris voegde eraan toe dat de VS reeds hebben voorgesteld om het station
tot 2028 uit te baten en dat reeds ongeveer 120 miljard dollar in het ISS is geïnvesteerd. Het is het "duurste project van de planeet".
De partners in het ISS zijn de VS, Rusland, Japan, Canada en een reeks lidstaten van het Europese Ruimtevaartbureau ESA waaronder België.
De bouw van het complex begon op 20 november 1998 met de lancering van de Russische basismodule Zarya.
Sinds begin november 2000 is het ISS bemand, en kreeg het bezoek van 187 mensen, onder wie de Belg Frank De Winne die er al twee keer werkte.